नेपाल–चीनबीच गम्भीर सीमा समस्या छैनः रिपोर्ट

काठमाडौँ। नेपाल र चीनबीच गम्भीर सीमा समस्या नरहेको अध्ययनमा देखिएको छ ।

नेपाल–चाइना मिडिया फोरमले नेपाल–चीन सीमा सन्धि सम्पन्न भएको ६० वर्ष पुगेको अवसरमा सार्वजनिक गरेको अध्ययन रिपोर्टले यस्तो निष्कर्ष निकालेको हो । सो प्रतिवेदनअनुसार विगतमा नेपाल र चीनबीच उत्पन्न भएका सीमा विवाद र त्यसको समाधानका दृष्टान्त समेत सो रिपोर्टमा समेटिएको छ । नेपाल–चीन सीमा विवाद सम्बन्धमा गरिएको यो अध्ययनको खास दुई वटा कारणहरू रहेको नेपाल–चाइना मिडिया फोरमले उल्लेख गरेको छ ।

जसमा भनिएको छ– एक, बितेका ६ दशकमा नेपाल र चीनबीच सीमा सम्बन्धी के कस्ता समस्याहरु देखा परे र त्यसलाई कुन विधिमार्फत कसरी समाधान गरियो भन्ने आमचासोलाई पूरा गर्नु दुई मुलुकबीचको सञ्चार क्षेत्रसँग सम्बन्धित संस्थाको क्षेत्रगत विषय हुनाले । दोस्रो, नेपालमा सरकार परिवर्तन भएसँगै वर्तमान सरकारले चीनसँगको सीमामा रहेका समस्याबारे अध्ययन गर्ने भनी गरेको घोषणा र सो सम्बन्धमा नेपालको सार्वभौम संसदमा नै प्रमुख प्रतिपक्षी दलका नेताले त्यो विषयमा गरेको आपत्तिले उब्जाएको अस्पष्टतालाई अन्त्य गर्न तथ्यगत अध्ययनको आवश्यकता देखिनु ।

त्यसो त यो अध्ययन जारी नै रहेको बेला नेपाल सरकारले चीनसँग सीमा विवाद रहेको भन्ने विषयमा अध्ययनगर्न गठन गरेको समितिले सरकार समक्ष आफ्नो प्रतिवेदन बुझाई सकेको छ । तर, सो प्रतिवेदन सरकारले सार्वजनिक गरी नसकेको अवस्थामा त्यसमा के कस्तो तथ्य र त्यसको आधारमा निष्कर्ष निकालिएको छ भन्ने विषयमा थप चासो बढेको छ । त्यसैले नेपाल–चीन मिडिया फोरमले गरेको यो स्वतन्त्र अध्ययनका क्रममा फेला परेका तथ्यहरू आम नेपाली र बिशेषगरि नेपाल–चीन सीमा सम्बन्धका विषयमा अध्ययन गर्ने अध्येता, पत्रकार र सबै सरोकारवालाहरूका लागी महत्वपूर्ण सन्दर्भ स्रोत बन्न सक्ने विश्वास फोरमको रहेको अध्यक्ष किशोर श्रेष्ठले बताए ।

सन् २०१५ मा नेपालमा आएको महाभूकम्प पछिको पुनर्निर्माणमा चीनले दिएको साथ, कोरोना महामारीबाट नेपाललाई बाहिर निकाल्न र सङ्कटमा परेका बेला एक जिम्मेवार छिमेकीको नाताले चीनले गरेको सहयोग बारे पनि अध्ययनमा समेटिएको छ । त्यस्तै चीनले निकै महत्वका साथ अघि बढाएको ‘रोड एण्ड बेल्ट इनिसिएटिभ’ (बीआरआई)बाट नेपालले लिन सक्ने लाभ र त्यसका लागी अवलम्बन गर्नुपर्ने मार्गका बारेमा समेत प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

नेपालको चीनसँग छ भनिएको सीमा समस्याको बिषयमा पछिल्ला दिनहरुमा कतिपय स्वदेशीतथा बिदेशी सञ्चारमाध्यम र अन्य सामाजिक सञ्जाल एवम् इन्टरनेटका अन्य प्लेटफर्ममा सम्प्रेषित समाचारको सत्यता बारे बुझ्न, त्यहाँ उल्लेखित तथ्यहरुको परीक्षण गर्न र आफ्नो धारणा तथा बुझाइलाई तथ्यको आधारमा निर्माण वा संसोधन गर्न १०९ पृष्ठको रिपोर्ट उपयोगी बन्ने श्रेष्ठले बताए