सुशासन विना समृद्धि सम्भव छैन: तामाङ

२०३९ सालबाट मोहनविक्रम नेतृत्वको नेकपा मसालबाट राजनैतिक यात्रा सुरु गरि २०५६ मा मसालबाट विद्रोह गरि सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा विद्रोही मशाल हुँदै २०५७ मा तत्कालिन नेकपा (माओवादी)को दोस्रो राष्ट्रिय सम्मेलनबाट एकता हुदैं तत्कालिन नेकपा माअवादी पार्टीको होलटाइमर कार्यकर्ता हुदैँ हाल नेकपा (माओवादी केन्द्र)को केन्द्रीय सदस्य लालकान्छा तामाङ ‘अरुण’सँग सहकर्मी मिलन लामाले समसामयिक विषयमा गरेको कुराकानीः

दिनहरु कसरी बितिरहेको छ आजकाल ?
केन्द्रीय समितिको बैठकले ‘जनतासँग माओवादीः विशेष रुपान्तरण अभियान’ तीन महिने अभियानको निर्णयसहित पार्टी सुदृढीकरण र जनसम्बन्ध सुदृढ सम्बन्धी महत्वपूर्ण निर्णय गरेको छ । अहिले यहि अभियानको तयारीमा लागिरहेको छु ।

अहिलेको माओवादी आन्दोलनलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?

    वीर विरङ्गनाहरुको रगत पसिनाको जगमा आजको संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र प्राप्त भएको हो

माओवादी जनयुद्ध नेपालको तत्कालिन वस्तुगत परिस्थितिको माग थियो । तदानुरुप तात्कालिन ने.क.पा.(माओवादी) को नेतृत्वमा ०५२ साल फाल्गुन १ गतेबाट महान जनयुद्धको शंखनाद भयको थियो । तात्कालिन राजनीतिक दलहरु निरङ्कुश राजतन्त्रको छत्र छायाँमा आफ्नो दुनो सोझ्याउने काम वाहेक जनअधिकारको सम्बन्धमा सिन्को भाँच्दैनथ्यो । तसर्थ देशको अधिकांस ग्रामीण भूगोल स्वभाविक रुपमा माओवादीमय भएको थियो । जन अधिकार प्राप्तिको लडाईंमा सिंगो नेपाली जनताले साथ दिएको थियो । त्यो महा–अभियानमा हामीले मृत्यु या मुक्तिको कसम खाएर हामफाल्यौं । जनयुद्धको क्रममा हजारौं योद्धहरुले बलिदान गरे । हजारौं घाइते अपाङ्ग र कयौंको संख्यामा अहिले पनि वेपत्ता अबस्थामा छन् । जेल नेल र यातना खेपेका नेता कार्यकर्ताहरु आज पनि निरन्तर संघर्षमा छन् । तिनै वीर विरङ्गनाहरुको रगत पसिनाको जगमा आजको संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र प्राप्त भएको हो । छोटकरीमा मैले यहि यथार्थलाई बुझेको छु ।

तपाईं माओवादीमा किन र कसरी होमिनु भयो ? प्रष्ट्याईदिनुस् न ।
मेरो राजनीतिक यात्रा मोहनविक्रम सिंह नेतृत्वको नेकपा मसालबाट शुरु भएको हो । २०३९ सालबाट शुरु गर्दै ०५६ मा आईपुग्दा उक्त पार्टीबाट क्रान्ति सम्भव छैन भन्ने निष्कर्षमा पुगें । त्यहि सिलसिलामा ०५६ सालमा मसाल पार्टीबाट विद्रोह गरी जिल्लामा मेरो नेतृत्वमा विद्रोही मसाला गठन गरियो । र २०५७ सालमा तात्कालिन ने.क.पा.(माओवादी) को ऐतिहासिक दोस्रो राष्ट्रिय सम्मेलनमा पार्टी एकता प्रकृयाबाट प्रतिनिधिको रुपमा सहभागी हुने अप्सर पाएँ । त्यसपछि पार्टीको होलटाईमर भयर हिंडेको हो । देशमा अन्याय अत्याचार र वेथितिले सीमा नाघी सकेको थियो । आफुलाई क्रान्तिकारी भन्न रुचाउने राजनीतिक दलहरु मूख्यतः कम्युनिष्ट भन्नेहरु आन्दोलन र सम्झौताको गोलचक्करमा फसिरहेको अवस्थामा भोका, नांगा जनताको वास्तविक प्रतिनिधित्व गर्ने एक मात्र क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी ने.क.पा.माओवादी हो भन्ने चेत खुल्न थालेपछि माओवादी जनयुद्धमा हामफालेको हो ।

तपाईं माओवादी जनयुद्धमा होमिएको एक योद्धा हुनुहुन्छ, युद्धका दिनहरुअहिले कसरी स्मरण गर्नुहुन्छ ?
जनयुद्धका त्यो दिनहरुलाई सम्झिदा आज गर्व अनुभूति हुन्छ । हुन त प्रत्येक क्षण र दिनहरु निकै कहालीलाग्दो थियो । हजारौं शहीद तथा वेपत्ता योद्धहरुलाई सम्झिदा र आफुले भोगेको जेल नेल, यातना शिविरहरुमा विताइएका कालारात्रीहरुलाई सम्झिदा निकै कठिन र कहाली लाग्दो नै थियो । तर युगौंदेखि जरा गाडेर बसेको सामन्तवादको मूख्य प्रतिनिधि संस्था निरंकुश राजतन्त्र फालेर आजको गणतन्त्र ल्याउने महान जनयुद्ध लड्न पाउनु हाम्रो पुस्ताका लागि धेरै ठूलो अप्सर हो भन्ने बुझेको छु । हामी आफु जलेर अरुलाई उज्यालो दिन सक्नु नै महानता हो । सायद् हामीले नलडेको भए यो देशमा कुनै महिला राष्ट्रपति हुने थिएन, कुनै मधेशको छोरा राष्ट्रपति उप–राष्ट्रपति हुने थिएन ।

हामीले ल्याएको ब्यवस्थामा आज महिला, दलित, जनजाति, पिछडीएको वर्ग र क्षेत्रबाट राज्यको माथिल्लो तहदेखि तल्लो तहसम्म अति सुन्दर ढंगले प्रतिनिधित्व भएको देख्न सकिन्छ । यहि हो हामीले लडेर प्राप्त गरेको सबै भन्दा ठूलो उपलब्धी । त्यसैले विगत, इतिहास कठिन, दर्दनाक र कहाली लाग्दो भए पनि आज गर्व महसुस भैरहेको छ ।

जनयुद्धको समयमा भोगेको अविस्मरणीय घटना वा परिस्थिति केहि छ त ?
अविस्मरणीय क्षणहरु धेरै छन् ति मध्ये तात्कालिन शाही सेनाको कब्जामा पर्दाको क्षण अविस्मरणीय छ । शाही सेनाको कब्जामा परे पछि जलेटार ब्यारेकमा राखेर यातना दिने क्रममा यातना खप्न मलाई निकै कठिन भयो । त्यो क्षणमा मैले आफु मरेको नाटक गरेर यातना दिनेहरुलाई छक्काए पछि बल्ल मलाई मेडिकलमा लगेर केहि उपचार र आराम गराएका थिए । संघर्षको कठिन घडीमा आवश्यक पर्दा सास गएको नाटक गर्न पनि सक्दा रहेछ भन्ने अनुभव भयो । त्यो क्षण मेरो लागि एकदमै अविस्मरणीय छ ।

तपाईंको पार्टीको नेता कार्यकर्ताहरु शान्ति प्रकृयामा आइसकेपछि सांस्कृतिक, आर्थिक र राजनैतिक दृष्टिकोणले स्खलन भए भन्ने आरोप पनि छ, खास के हो ?
समग्रतामा होइन, प्रतिशतमा भन्नु पर्दा मेरो बिचारमा ३० प्रतिशत नेता कार्यकर्ताहरु बिग्रेकै हो । तर बाँकी ७० प्रतिशत नेता कार्यकर्ताहरु निरन्तर क्रान्तिको पक्षमा छन् । क्रान्तिको एउटा चरण पार गरिसक्दा केहि नेता कार्यकर्ता विचार, सिद्धान्तबाट च्युत हुनु र स्खलित हुनु स्वभाविक कुरा हुन्छ । मूख्य कुरा चाहिँ पार्टीले राजनीतिक बिचारधारा छोड्यौ कि छोडेन भन्ने हो । राजनैतिक विचारधारालाई देश, काल र वस्तुगत परिस्थिति अनुसार समृद्ध बनाउदै विचारलाई संगठनमा र संगठनलाई विचारमा परिस्कृत गर्ने कुरा महत्वपूर्ण हुन्छ । यसको लागि नेतृत्वको भूमिका प्रमुख र प्रधान हुन्छ । हाम्रो पार्टीको चौथो पूर्ण बैठकमा आठौं राष्ट्रिय महाधिवेशनकै निरन्तरताको रुपमा अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डको राजनीतिक प्रतिवेदन आएको छ । समग्रतामा हेर्दा हाम्रो पार्टी नेतृत्व र राजनीतिक विचारधारा सहि छ । अब सहि विचार र गतिशील पार्टी नेतृत्वको जगमा पार्टी पुनःनिर्माण हुन्छ ।

    सहि विचार र गतिशील पार्टी नेतृत्वको जगमा पार्टी पुनःनिर्माण हुन्छ ।

माओवादी केन्द्रको अगामी मुद्धा, आन्दोलन के हो ? तपाईंहरुको पार्टी अब कसरी अगाडी बढ्नुहुन्छ ?
संविधानत हामी समाजवाद उन्मुख छौं । संविधानको यिनै बुँदामा टेकेर समाजवादको यात्रा तय गर्छौ । तर त्यसको लागि सर्वप्रथम समाजवादी आन्दोलनको नेतृत्व गर्न योग्य पार्टी निर्माण गर्न आवश्यक छ । पार्टीका नेता कार्यकर्ताले समाजवादी आन्दोलनको लागि विचार सिद्धान्तको दृष्टिले आफुलाई सुयोग्य बनाउन अति आवस्यक छ । केन्द्रीय समितिको चौथो पूर्ण बैठकले यहि संकल्प गरेको छ । तसर्थ आजसम्म कसैले नहिँडेको अथवा कुनै डोव समेत नभएको नितान्त नयाँ बाटो नेपाली मौलिकतामा समृद्धिसहितको समाजवादको दिशामा पार्टी अघि बढ्छ ।

अहिले प्रचण्ड नेतृत्व सरकारले गरिरहेको कामलाई कसरी हेरिरहनु भएको छ ?
भ्रष्टचार विरुद्धको महाअभियान र सुशासन कायम गर्न पार्टी अध्यक्ष कमरेड प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारको काम उत्कृष्ट छ । सरकारको राम्रो काम देखेर प्रमुख प्रतिपक्ष र विपक्षहरु सबै नराम्रोसँग तिल्मिलाएका छन् । विगतमा राज्यको उच्च तहमा बसेर राज्यलाई नै दोहन गर्ने र संगठित रुपमा भ्रष्टचार र कुकर्म गर्नेहरु बढी विक्षिप्त भएका छन् । सुशासनको क्षेत्रमा प्रचण्ड सरकारले आजसम्म कुनै सरकारले गर्न नसकेको काम गरेका छन् । सरकारले गरेको राम्रो कामप्रति जनताको साथ र समर्थन बढिरहेको अवस्था छ । सुशासन विना समृद्धि सम्भव छैन । तसर्थ सुशासनसहितको समृद्धि प्रचण्ड सरकारको लक्ष हो भन्ने बुझेको छु ।